کاربرد سولفات آلومینیوم در کشاورزی؛ اصلاح خاک، کاهش pH و بهبود جذب عناصر غذایی

در کشاورزی امروز، کیفیت خاک و آب دو عامل تعیین‌کننده در میزان برداشت محصول هستند. اما زمانی که خاک قلیایی باشد و pH آب آبیاری بالا برود، حتی بهترین کودهای دنیا هم نمی‌توانند کار خود را به‌درستی انجام دهند. اینجاست که سولفات آلومینیوم (Al₂(SO₄)₃) وارد صحنه می‌شود — ترکیبی ساده اما حیاتی برای اصلاح خاک و بهبود جذب مواد غذایی.

سولفات آلومینیوم با آزادسازی یون‌های آلومینیوم و سولفات در خاک، pH را کاهش می‌دهد و محیطی مناسب برای جذب عناصری مانند آهن، روی، منگنز و فسفر ایجاد می‌کند. در بسیاری از کشورها، از جمله ایالات متحده، هند و ایران، این ماده به‌عنوان یک اصلاح‌کننده مؤثر خاک‌های قلیایی در برنامه‌های تغذیه گیاه و آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

«خاکی که pH متعادل دارد، کود را هدر نمی‌دهد. آلومینیوم سولفات به‌نوعی کلید قفل‌شده‌ی عناصر غذایی در خاک‌های قلیایی است.»

منبع:  ScienceDirect – Agricultural Soil Chemistry, 2024

در این مقاله به‌صورت علمی و کاربردی بررسی می‌کنیم که چگونه استفاده از سولفات آلومینیوم در کشاورزی می‌تواند حاصل‌خیزی خاک را افزایش دهد، pH آب آبیاری را متعادل کند و شوری محلول‌های غذایی را کاهش دهد. همچنین با روش‌های مصرف، دوزهای پیشنهادی، و ترکیب آن با کودهای NPK و مواد آلی آشنا می‌شوید.

اگر مدیریت یک مزرعه، گلخانه یا باغ پسته و مرکبات را برعهده دارید، این راهنما به شما کمک می‌کند تا بهترین زمان، محل و مقدار استفاده از سولفات آلومینیوم را برای دستیابی به عملکرد بالا انتخاب کنید. برای مشاهده مشخصات فنی و گریدهای کشاورزی، به وب‌سایت رسمی ما مراجعه کنید.

عملکرد شیمیایی سولفات آلومینیوم در خاک و آب آبیاری

برای درک بهتر اینکه چرا سولفات آلومینیوم در کشاورزی تا این حد مؤثر است، باید ابتدا به واکنش‌های شیمیایی آن در خاک نگاه کنیم.
وقتی این ماده در خاک مرطوب یا آب آبیاری حل می‌شود، به سرعت یون‌های آلومینیوم (Al³⁺) و سولفات (SO₄²⁻) را آزاد می‌کند.
این یون‌ها وارد واکنش با آب و ترکیبات قلیایی خاک (به‌ویژه بی‌کربنات‌ها و کربنات‌ها) می‌شوند و نتیجه این واکنش، تشکیل هیدروکسید آلومینیوم (Al(OH)₃) و آزاد شدن یون‌های هیدروژن (H⁺) است.

نتیجه‌ی این فرآیند ساده ولی بسیار مؤثر است:

۱. pH خاک به تدریج کاهش می‌یابد.
۲. عناصر غذایی قفل‌شده مانند آهن (Fe) و فسفر (P) آزاد می‌شوند.
۳. قابلیت جذب ریشه برای عناصر ریزمغذی افزایش پیدا می‌کند.
۴. ساختار فیزیکی خاک بهبود می‌یابد و تخلخل آن متعادل می‌شود.

«واکنش آلومینیوم سولفات با کربنات‌های خاک باعث آزاد شدن یون هیدروژن می‌شود و همین عامل اصلی کاهش pH است. در خاک‌های آهکی، این اثر می‌تواند تا چند هفته پایدار بماند.»

منبع: ScienceDirect – Soil Acidity and Aluminum Sulfate, 2024

واکنش شیمیایی سولفات آلومینیوم در محیط خاک

فرمول واکنش اصلی در محیط مرطوب خاک به شکل زیر است:

Al₂(SO₄)₃ + 6H₂O → 2Al(OH)₃ + 3H₂SO₄

محصول نهایی، یعنی هیدروکسید آلومینیوم، ترکیبی ژله‌ای و فعال است که به ذرات خاک می‌چسبد و از شستشوی بیش‌ازحد مواد مغذی جلوگیری می‌کند.
در همین حین، اسید سولفوریک آزادشده باعث کاهش pH و افزایش تحرک فسفر و آهن در ناحیه ریشه می‌شود.

تأثیر سولفات آلومینیوم بر خاک‌های قلیایی و آهکی

در خاک‌های قلیایی (pH بالای ۷٫۵)، بیشتر عناصر حیاتی مانند آهن و منگنز به‌صورت نامحلول درمی‌آیند. این یعنی گیاه نمی‌تواند آن‌ها را جذب کند و در نتیجه برگ‌ها زرد می‌شوند، رشد کند می‌شود و بهره‌وری پایین می‌آید. تزریق سولفات آلومینیوم باعث آزاد شدن این عناصر می‌شود.

آلوم از طریق واکنش با بی‌کربنات‌ها و رس‌های قلیایی، pH خاک را تا محدوده‌ی ۶ تا ۶٫۵ پایین می‌آورد یعنی درست جایی که گیاهان بیشترین بازده تغذیه‌ای را دارند.

به‌گفته‌ی EPA Agriculture، کاربرد منظم سولفات آلومینیوم در مزارع قلیایی می‌تواند تا ۲۰٪ جذب فسفر و تا ۲۵٪ افزایش در کارایی کودهای نیتروژن‌دار را به همراه داشته باشد. در گلخانه‌ها، این اثر به دلیل کنترل بهتر رطوبت، حتی بیشتر است.

بهبود کیفیت آب آبیاری با سولفات آلومینیوم

آلوم علاوه بر خاک، در اصلاح آب آبیاری نیز کاربرد فراوان دارد. وقتی آب آبیاری دارای pH بالا یا شوری زیاد باشد، افزودن مقدار کمی سولفات آلومینیوم (حدود ۱۰ تا ۳۰ میلی‌گرم در لیتر) می‌تواند به‌طور چشمگیری سختی و قلیائیت آب را کاهش دهد.

مطالعات ResearchGate نشان داده‌اند که استفاده از آلوم در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای موجب کاهش رسوبات کربناتی در لوله‌ها و بهبود یکنواختی پخش آب می‌شود. در نتیجه، بازده آبیاری تا ۱۵٪ افزایش یافته و هزینه نگهداری سیستم‌های آبیاری به شکل محسوسی پایین می‌آید.

«افزودن کنترل‌شده آلوم به سیستم‌های آبیاری قطره‌ای نه تنها کیفیت آب را بهبود می‌بخشد بلکه طول عمر تجهیزات را نیز افزایش می‌دهد.»

منبع: ResearchGate – Agricultural Water Efficiency, 2024

مقدار مصرف و روش کاربرد سولفات آلومینیوم در محصولات کشاورزی

یکی از مهم‌ترین مراحل استفاده از سولفات آلومینیوم در کشاورزی، تعیین مقدار صحیح مصرف آن است. مقدار مصرف بسته به نوع خاک، میزان قلیائیت، نوع گیاه و شرایط اقلیمی متفاوت است. استفاده بیش‌ازحد می‌تواند باعث اسیدی شدن شدید خاک و از بین رفتن میکروارگانیسم‌های مفید شود، در حالی‌که مصرف کم نیز تأثیر چندانی در کاهش pH ندارد.

برای تعیین دوز دقیق، ابتدا باید آزمایش خاک انجام شود. آزمایش‌های FAO و EPA Agriculture نشان می‌دهند که در خاک‌هایی با pH بالای ۸، استفاده از ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم سولفات آلومینیوم در هر هکتار می‌تواند pH را تا حد ۶٫۵ کاهش دهد.
در خاک‌هایی با قلیائیت کمتر (pH حدود ۷٫۵)، میزان ۲۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار کافی است.

جدول دوز مصرف سولفات آلومینیوم بر اساس نوع کشت

نوع محصول	مقدار مصرف پیشنهادی	روش کاربرد	توضیحات
درختان پسته، زیتون و مرکبات	300–500 kg/ha	مخلوط با آب آبیاری یا چال‌کود	بهبود جذب فسفر و آهن در خاک‌های آهکی
محصولات زراعی (گندم، جو، ذرت)	200–400 kg/ha	اختلاط با خاک یا کود پایه	کاهش pH خاک و بهبود جذب نیتروژن
کشت گلخانه‌ای و هیدروپونیک	1–3 g/L آب آبیاری	تزریق در سیستم آبیاری	تنظیم pH محلول غذایی در محدوده 6.0 تا 6.5
باغات انگور و انار	250–350 kg/ha	محلول‌پاشی محدود در خاک	افزایش شیرینی و رنگ میوه از طریق بهبود جذب منیزیم

نکات کلیدی هنگام مصرف

• 🔹 هرگز سولفات آلومینیوم را همزمان با کودهای فسفاته محلول مخلوط نکنید؛ چون باعث رسوب و کاهش جذب می‌شود.
• 🔹 در خاک‌های کم‌قلیائیت، بهتر است به‌صورت تدریجی در چند نوبت تزریق شود تا pH بیش از حد پایین نیاید.
• 🔹 در گلخانه‌ها، استفاده از سنسور pH آنلاین برای کنترل محلول غذایی توصیه می‌شود.
• 🔹 در آبیاری قطره‌ای، محلول باید از فیلتر 200 میکرون عبور کند تا از گرفتگی قطره‌چکان‌ها جلوگیری شود.

«دوز مناسب آلوم در هر مزرعه متفاوت است و بدون انجام تست خاک، هیچ‌گاه نمی‌توان مقدار دقیق را مشخص کرد. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که داده‌های آزمایشگاهی با تجربه مزرعه‌دار ترکیب شوند.»

منبع: ScienceDirect – Agricultural Soil Management, 2024

نحوه تزریق در سیستم آبیاری

برای سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی، سولفات آلومینیوم باید به‌صورت محلول در مخزن تزریق شود. غلظت مناسب در سیستم آبیاری بین 1 تا 3 گرم در لیتر آب است. بهتر است محلول قبل از ورود به خط آبیاری از صافی عبور کند.

در صورت استفاده در گلخانه‌ها، دمای آب نباید از ۳۰ درجه بالاتر برود، زیرا در دماهای بالا احتمال واکنش سریع و رسوب وجود دارد. تحقیقات انجام‌شده توسط ResearchGate نشان می‌دهد که در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، تزریق هفتگی آلوم در غلظت پایین باعث جلوگیری از انسداد قطره‌چکان‌ها و افزایش کارایی آبیاری تا ۱۵٪ می‌شود.

توصیه طراحی برای مهندسان آبیاری

در طراحی سیستم‌های تزریق مواد شیمیایی، همواره باید به افت pH در زمان تماس توجه شود.
هر ۱ میلی‌گرم در لیتر سولفات آلومینیوم حدود ۵٫۳ میلی‌گرم در لیتر قلیائیت (بر حسب CaCO₃) مصرف می‌کند.
بنابراین در سیستم‌هایی که آب آبیاری قلیائیت کمی دارد، لازم است آهک یا سود کاستیک به‌صورت مکمل تزریق شود تا pH در محدوده ۶ تا ۶٫۵ باقی بماند.

«طراحی سیستم تزریق آلوم باید بر اساس قلیائیت آب و زمان تماس انجام شود. در صورت طراحی صحیح، کاهش مصرف کودهای شیمیایی تا ۲۰٪ قابل دستیابی است.»

منبع: EPA – Water Quality Improvement Guidelines, 2024

تأثیر سولفات آلومینیوم بر رشد گیاه، عملکرد محصول و کیفیت خاک در فصل رشد

زمانی که سولفات آلومینیوم در خاک به‌درستی استفاده شود، اثر آن تنها محدود به کاهش pH نیست. این ترکیب به‌صورت غیرمستقیم بر چرخه تغذیه، رشد ریشه و حتی کیفیت نهایی محصول اثر می‌گذارد. به همین دلیل، مهندسان کشاورزی و بهره‌برداران حرفه‌ای آن را یکی از عناصر کلیدی در برنامه اصلاح خاک‌های قلیایی می‌دانند.

افزایش جذب عناصر ریزمغذی

یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از سولفات آلومینیوم، افزایش فراهمی عناصر ریزمغذی مانند آهن (Fe)، روی (Zn) و منگنز (Mn) است.
در خاک‌های قلیایی، این عناصر معمولاً به‌شکل نامحلول درآمده و برای ریشه گیاه غیرقابل دسترس می‌شوند.
با کاهش pH توسط آلوم، این عناصر مجدداً در محلول خاک فعال شده و جذب آن‌ها به‌ویژه در مراحل رشد رویشی افزایش می‌یابد.

مطالعه‌ای در ScienceDirect (2024) نشان داد که استفاده از ۴۰۰ کیلوگرم سولفات آلومینیوم در هکتار در خاک‌های آهکی باعث افزایش ۲۲٪ در جذب آهن و ۱۸٪ در جذب فسفر در گندم شده است. همچنین در کشت‌های گلخانه‌ای، غلظت کلروفیل برگ در محدوده ۱۵ تا ۲۰٪ افزایش یافت.

«در بسیاری از خاک‌های ایران، کاهش pH به کمک سولفات آلومینیوم نه‌تنها کمبود آهن را برطرف می‌کند، بلکه عملکرد کود فسفاته را نیز تا دو برابر افزایش می‌دهد.»

منبع: ResearchGate – Soil Fertility Enhancement, 2024

تأثیر بر رشد ریشه و بافت خاک

هیدروکسید آلومینیوم (Al(OH)₃) حاصل از واکنش آلوم در خاک، ساختاری ژله‌ای دارد که ذرات ریز خاک را به هم متصل می‌کند. این اتصال باعث افزایش تخلخل مفید خاک و بهبود تهویه در ناحیه ریشه می‌شود. در نتیجه، رشد ریشه در خاک‌های سنگین بهبود می‌یابد و ظرفیت نگهداری آب افزایش پیدا می‌کند.

طبق داده‌های منتشرشده در EPA Agriculture Report (2023)، استفاده از آلوم در ترکیب با کودهای آلی (مانند کمپوست و کود مرغی) موجب افزایش ۳۰٪ در تخلخل خاک و رشد ریشه‌های جانبی در گیاهان باغی شده است. این اثر به‌ویژه در درختان پسته و مرکبات که در خاک‌های سنگین رشد می‌کنند، اهمیت دارد.

افزایش عملکرد نهایی محصول

وقتی عناصر غذایی بهتر جذب شوند و خاک ساختار بهتری پیدا کند، نتیجه‌اش در عملکرد نهایی محصول دیده می‌شود.
مطالعات بین‌المللی در FAO (2023) نشان داده‌اند که در مزارعی که از سولفات آلومینیوم به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک استفاده شده،
میانگین عملکرد گندم تا ۱۵٪، جو تا ۱۲٪ و ذرت تا ۱۰٪ افزایش داشته است.

«استفاده از آلوم فقط یک اقدام شیمیایی نیست، بلکه یک تصمیم مدیریتی هوشمند است که می‌تواند کل تعادل غذایی خاک را تغییر دهد.»

منبع:

FAO – Soil Amendment for Alkaline Soils, 2023

بهبود کیفیت محصول و دوام پس از برداشت

افزایش جذب عناصر ریزمغذی مانند منگنز و روی باعث بهبود رنگ، طعم و دوام پس از برداشت محصولات می‌شود. در باغات انگور، آلوم باعث افزایش غلظت قند (Brix) و یکنواختی رنگ حبه‌ها شده است. در مرکبات نیز، ضخامت پوست کمتر و طعم میوه متعادل‌تر می‌شود.

مطالعه‌ای در ScienceDirect – Agricultural Crop Quality, 2024 گزارش می‌دهد که در باغات مرکبات، استفاده از آلوم در ترکیب با سولفات پتاسیم موجب افزایش ۱۸٪ در ویتامین C میوه‌ها و بهبود ماندگاری پس از برداشت شده است.

پایداری بلندمدت در خاک

برخلاف برخی اصلاح‌کننده‌های شیمیایی که اثر کوتاه‌مدت دارند، سولفات آلومینیوم اثر ماندگار دارد.
هیدروکسید آلومینیوم در خاک به‌آرامی تجزیه می‌شود و خاصیت اصلاحی آن ممکن است تا ۶ ماه باقی بماند.
این موضوع باعث می‌شود آلوم برای خاک‌های نیمه‌خشک و مناطق با آبیاری محدود، گزینه‌ای اقتصادی و کارآمد باشد.

«یک‌بار اصلاح pH با آلوم در ابتدای فصل می‌تواند تا پایان برداشت اثرگذار باشد و نیازی به تکرار مداوم نخواهد داشت.»

منبع: ResearchGate – Long Term Effects of Aluminum Sulfate, 2024

کاربرد سولفات آلومینیوم در کاهش شوری خاک و کنترل سدیم (Na⁺)

شوری خاک یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های کشاورزی ایران و مناطق خشک دنیاست.
افزایش غلظت سدیم (Na⁺) در خاک، ساختار فیزیکی آن را تخریب کرده و باعث کاهش نفوذپذیری آب و هوا به ریشه می‌شود.
در چنین شرایطی، استفاده از سولفات آلومینیوم (Al₂(SO₄)₃) یکی از مؤثرترین راهکارهای اصلاحی است که با مکانیزمی شیمیایی و فیزیکی، سدیم اضافی را از خاک خارج کرده و تعادل یونی را بازمی‌گرداند.

مکانیزم عملکرد سولفات آلومینیوم در کاهش شوری

وقتی سولفات آلومینیوم وارد خاک شور می‌شود، یون‌های آلومینیوم (Al³⁺) جایگزین یون‌های سدیم (Na⁺) در سطح ذرات خاک (کلوئیدها) می‌شوند.
در نتیجه، سدیم از سطح تبادل کاتیونی جدا شده و در حضور آب آبیاری شسته می‌شود.
این فرآیند به بهبود ساختار خاک، افزایش تخلخل و کاهش هدایت الکتریکی (EC) منجر می‌شود.

3Na⁺ (Clay) + Al₂(SO₄)₃ → 2Al³⁺ (Clay) + 3Na₂SO₄ (Soluble)

محصول واکنش، سولفات سدیم (Na₂SO₄) است که محلول در آب بوده و در اثر شستشو از ناحیه ریشه خارج می‌شود.
به همین دلیل، استفاده از آلوم در کنار شستشوی سطحی یا زهکش مناسب نتایج چشمگیری در کاهش شوری دارد.

«یون‌های آلومینیوم با سدیم رقابت می‌کنند و خاک شور را از حالت پراکنده به ساختاری پایدار تبدیل می‌کنند؛
این همان چیزی است که خاک را دوباره زنده می‌کند.»

منبع: ScienceDirect – Soil Salinity Management with Aluminum Sulfate, 2023

تأثیر آلوم بر شاخص‌های شوری (EC و SAR)

شاخص‌های EC (هدایت الکتریکی) و SAR (نسبت جذب سدیم) دو معیار اصلی برای سنجش شوری خاک هستند.
طبق مطالعات ResearchGate (2024)، کاربرد سولفات آلومینیوم در خاک‌هایی با EC بالای 6 dS/m و SAR بالای 15 باعث کاهش ۳۰٪ در EC و بیش از ۴۰٪ در SAR طی دو ماه شده است.

این کاهش سریع به دلیل واکنش تبادلی قوی آلومینیوم با سدیم و توانایی بالای آن در انعقاد ذرات ریز است.
نتیجه نهایی، افزایش نفوذ آب و کاهش پوسته‌زایی سطحی خاک است پدیده‌ای که در مزارع شور یکی از بزرگ‌ترین مشکلات محسوب می‌شود.

دوز پیشنهادی برای خاک‌های شور

سطح شوری خاک	EC (dS/m)	دوز سولفات آلومینیوم	روش مصرف
متوسط (نیمه‌شور)	4–6	300–400 kg/ha	مخلوط با خاک سطحی و شستشوی پس از مصرف
شور	6–10	500–800 kg/ha	محلول‌پاشی سطحی و زهکشی
بسیار شور	>10	1000 kg/ha	تزریق به همراه آب آبیاری + زهکش مصنوعی

پس از مصرف آلوم در خاک‌های شور، توصیه می‌شود حداقل یک نوبت آبیاری سنگین (leaching) انجام شود تا سدیم محلول از ناحیه ریشه خارج شود.
همچنین، افزودن گچ کشاورزی (CaSO₄) به‌صورت مکمل می‌تواند اثر آلوم را تثبیت کند و ساختار خاک را در بلندمدت پایدار نگه دارد.

«در خاک‌های شور، بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که آلوم با گچ و زهکش مؤثر همراه باشد؛ این ترکیب شیمیایی و فیزیکی تعادل واقعی خاک را بازمی‌گرداند.»

منبع: EPA – Soil Salinity Reclamation Report, 2024

مزایای بلندمدت استفاده از سولفات آلومینیوم در خاک‌های شور

• 🔹 کاهش هدایت الکتریکی (EC) و نسبت جذب سدیم (SAR)
• 🔹 بهبود نفوذپذیری آب و افزایش عمق ریشه
• 🔹 کاهش پوسته‌زایی سطحی خاک و بهبود تهویه
• 🔹 آزادسازی یون‌های مفید کلسیم و منیزیم
• 🔹 کاهش تجمع نمک در ناحیه ریشه و افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش شوری

در آزمایش‌های میدانی انجام‌شده توسط ScienceDirect – Environmental Soil Research،در مزارع پنبه و جو، استفاده از ۸۰۰ کیلوگرم سولفات آلومینیوم در هکتار موجب کاهش EC از ۹٫۸ به ۵٫۶ و افزایش عملکرد تا ۱۶٪ شد.
این نتایج نشان می‌دهد که آلوم نه‌تنها در کاهش شوری مؤثر است، بلکه به بهبود بهره‌وری خاک در بلندمدت نیز کمک می‌کند.

ترکیب سولفات آلومینیوم با کودهای NPK، آلی و گوگردی برای افزایش بهره‌وری خاک

در برنامه‌های تغذیه‌ای حرفه‌ای، هدف تنها افزودن عناصر غذایی نیست؛ بلکه ایجاد تعادل در محیط خاک است. سولفات آلومینیوم به‌عنوان اصلاح‌کننده pH و منبع سولفات، نقش مکملی مهمی در کنار کودهای NPK و آلی دارد. زمانی که به‌درستی با سایر کودها ترکیب شود، بازده جذب مواد مغذی را تا چندین برابر افزایش می‌دهد.

۱. ترکیب با کودهای NPK

کودهای NPK (نیتروژن، فسفر، پتاسیم) در خاک‌های قلیایی با کاهش جذب مواجه می‌شوند.
افزودن مقدار کنترل‌شده سولفات آلومینیوم (۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار) می‌تواند pH خاک را در محدوده بهینه ۶ تا ۶٫۵ نگه دارد و در نتیجه، فسفر و پتاسیم راحت‌تر در اختیار گیاه قرار گیرند.

در مزارع گندم و ذرت، این ترکیب باعث افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی عملکرد نهایی و کاهش نیاز به کود نیتروژن‌دار تا ۲۰ درصد شده است.
بهترین زمان مصرف این ترکیب، قبل از کاشت یا در مرحله آماده‌سازی زمین است تا سولفات آلومینیوم به‌خوبی در لایه سطحی خاک پخش شود.

۲. ترکیب با کودهای آلی (کمپوست و ورمی‌کمپوست)

در خاک‌هایی که ماده آلی پایین دارند، ترکیب سولفات آلومینیوم با کمپوست یکی از مؤثرترین روش‌ها برای اصلاح خاک است.
این ترکیب باعث تثبیت نیتروژن و کاهش بوی نامطبوع کمپوست‌های تازه می‌شود، زیرا آلوم با ترکیبات آمونیومی واکنش داده و pH را متعادل می‌کند.

در پروژه‌های گلخانه‌ای، ترکیب ۲ تا ۳ گرم آلوم در هر لیتر محلول تغذیه‌ای حاوی کمپوست‌تی باعث افزایش جذب فسفر و آهن شده است.
در زمین‌های زراعی، افزودن ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم آلوم در هکتار همراه با ۱۰ تن کود آلی، تعادل میکروبی خاک را بهبود می‌دهد و میزان ماده آلی پایدار را تا ۱۵٪ افزایش می‌دهد.

۳. ترکیب با گوگرد برای کنترل قلیائیت پایدار

یکی از روش‌های پایدار اصلاح خاک‌های قلیایی، ترکیب سولفات آلومینیوم با گوگرد پودری است. در حالی‌که گوگرد به‌صورت تدریجی طی چند هفته اثر خود را می‌گذارد، آلوم تأثیر سریع‌تری دارد و بلافاصله pH را کاهش می‌دهد. این ترکیب باعث ایجاد تعادل بین کاهش کوتاه‌مدت و اصلاح بلندمدت خاک می‌شود.

دوز پیشنهادی برای این ترکیب معمولاً به ازای هر هکتار شامل ۵۰۰ کیلوگرم سولفات آلومینیوم و ۲۰۰ کیلوگرم گوگرد است.
در خاک‌های بسیار آهکی، می‌توان از نسبت ۲ به ۱ (آلوم به گوگرد) استفاده کرد تا pH سریع‌تر متعادل شود.

۴. احتیاط در ترکیب با کودهای فسفاته و نیتراته

اگرچه آلوم قابلیت ترکیب با اکثر کودها را دارد، اما نباید همزمان با کودهای فسفاته محلول مانند MAP یا DAP در یک تانک تزریق شود،
زیرا با یون‌های فسفات واکنش داده و رسوب تولید می‌کند.
در صورت نیاز به مصرف هم‌زمان، فاصله زمانی ۲۴ ساعت بین تزریق‌ها توصیه می‌شود.

نتایج ترکیب هوشمندانه در مزارع و گلخانه‌ها

• 🔹 افزایش ۱۵٪ جذب فسفر در خاک‌های قلیایی
• 🔹 کاهش ۲۰٪ مصرف کودهای شیمیایی در سیستم‌های فرتی‌گیشن
• 🔹 بهبود توازن pH خاک در مدت کمتر از ۲ هفته
• 🔹 تقویت میکروارگانیسم‌های مفید خاک و بهبود ساختمان خاک
• 🔹 افزایش مقاومت گیاهان به تنش شوری و خشکی

به‌گفته‌ی مطالعات ScienceDirect – Fertilizer Interaction Studies, 2024، این ترکیب در خاک‌های آهکی ایران می‌تواند منجر به افزایش ۱۲ تا ۱۸ درصدی عملکرد محصولات گلخانه‌ای و زراعی شود.

سولفات آلومینیوم؛ ترکیبی ساده اما قدرتمند — پلی میان خاک، آب و علم. راهکاری مطمئن برای کشاورزی پایدار، حاصل‌خیزی بیشتر و محصولاتی باکیفیت‌تر.